Adriaan Moens
geboren: 30 juli 1729 in Middelburg; overleden: 12 oktober 1792 in Batavia
Functies bij de Compagnie
• Klerk in Colombo: 1755 • Onderkoopman in Trinconomale: 30 juli 1756 • Eerste klerk in Colombo: 28 augustus 1758 tot 26 mei 1760 • Soldij-boekhouder in Colombo: 21 juni 1762 • Koopman in Colombo: 28 mei 1764 • Opperkoopman in Colombo: 14 juni 1767 • Dessave in Colombo: 25 juni 1767 • Commandeur van Malabar: 6 september 1770 tot 18 april 1781 • Directeur-Generaal in Batavia: 11 juli 1783 tot 30 juni 1789 • Directeur Amfioen-societeit in Batavia: 30 juni 1789 tot 12 oktober 1792
Biografie
Adriaan Moens kwam in 1751 als assistent met het schip "Arnestein" voor de Kamer van Zeeland in Indië en was in 1755 gezworen klerk ter secretarie in Colombo. Op 30 juli 1756 wordt hij onderkoopman en administrateur in Trincomale. Op 28 augustus 1758 wordt hij 1e klerk in Colombo tot 26 mei 1760. Op 21 juni 1762 wordt hij benoemd tot soldij-boekhouder in Colombo. Hij wordt koopman op 28 mei 1764 en bevorderd tot opperkoopman op 14 juni 1767 door de Heeren XVII. Op 25 juni 1767 wordt hij dessave in Colombo. Daar is hij hoofd-administrateur; Hij wordt benoemd tot gouverneur en directeur van Malabar op 6 september 1770. Hij wordt tot extra-ordinair Raad van Indië benoemd op 1 juli 1773. Op 15 september 1780 wordt hij eervol ontslagen van zijn Commandeurschap van Malabar en verlaat Malabar op 18 april 1781. Hij wordt tot Raad van Indië benoemd per brief uit Patria van 8 december 1781, directeur-generaal en 1e Raad 11 juli 1783 (geapprobeerd in een brief uit Patria van 27 november 1784). Hij krijgt eervol ontslag met behoud van titel en rang op 30 juni 1789. Op dezelfde dag wordt Adriaan Moens directeur van de Amphioen-Societeit en commissaris-politiek. Adriaan Moens is overleden op 12 oktober 1792 in Batavia.
Gedurende zijn bestuur op Malabar werd op 13 november 1776 het Nederlandsche fort in Chettua overgegeven aan Sirdar Khan, generaal van Hyder Ali, en werden 8 maart 1778 onze troepen bij Cranganoor verslagen.
Adriaan Moens was geboren in Middelburg op 30 juli 1729, als zoon van Josias Moens, schoolmeester en organist aldaar, en van Petronella van der Maas, en was drie maal gehuwd. Hij huwde voor de eerste keer in Colombo op 4 maart 1759 met Susanna Adriana Potken, geboren in Colombo op 27 augustus 1726 en overleden in Colombo op 24 mei 1761. Susanna was dochter van Ds. Gerard en Magdalena Ekama, en weduwe van Mathias Wermelskirchen. Moens hertrouwde in Colombo op 22 mei 1763 met Sara Maria Racket, geboren in jaffnapatnam op 13 mei 1734 en overleden in Colombo op 2 april 1768. Sara was de dochter van Jan Helfrich Racket, opperhoofd van Manaar, en van Magdalena Swinas. Adriaan Moens trouwde voor de derde maal in Colombo op 2 september 1770 met Helena Metternach, geboren in Naaldwijk op 15 september 1717 en overleden in Batavia op 6 januari 1798. Zij was de dochter van Johan Willem en Magdalens Muys en weduwe van mr. Pieter Blanckert.
Uit zijn eerste huwelijk werden geboren: 1. Petronella Adriana, geboren in Colombo op 30 april 1760 en overleden aldaar op 24 september 1761; 2. Johannes Godefridus, geboren in Colombo op 7 mei 1761 en daar ook overleden op 9 december 1761.
In zijn tweede huwelijk kreeg Adriaan Moens: 3. Petronella Magdalena, geboren in Colombo op 11 februari 1761 en overleden in Maassluis op 7 januari 1840; zij huwt te Voorburg op 15 februari i786 met mr. Rogier van Alderwerelt, heer van Oud- en Nieuw-Rosenburgh en Blankenburg, raad van Delft, enz.; 4. Adriana Maria, geboren in Colombo op 25 april 1765 en al heel snel daarna overleden op 3 mei 1765 in Colombo; 5. Mr. Pieter josias, geboren in Colombo op 18 april 1766, raad en schepen van Haarlem, schepen van Leiden, enz., overleden aldaar op 12 februari 1841; 6. Mr. Jan Adriaan, geboren in Colombo ook op 18 april 1766, schepen en raad van Vlissingen; 7. Mr. Jacob Mathias, heer van Bloois, geboren in Colombo op 19 februari 1768, schepen en raad van Zierikzee, enz. overleden aldaar op 17 oktober 1830.
Met zijn derde echtgenote testeerde Adriaan Moens in Batavia op 30 juli 1792 voor notaris C. Kuvel. Hij benoemt daarbij zijn huisvrouw en zijn 4 in leven zijnde kinderen tot zijn erfgenamen; haar erfgenamen waren de kinderen van haar zuster. Als weduwe van Adriaan Moens testeerde Helena Metternach nog in Batavia op 10 mei 1796 voor notaris H. Ketelaar.
Bron
[1] Wijnaendts van Resandt, W., 1944. De gezaghebbers der Oost-indische Compagnie op hare buiten-comptoiren in Azië. - Amsterdam: Uitgeverij Liebaert, 1944. - 316 p., [nl]