Cornelis van der Lijn
geboren: 1608 in Alkmaar; overleden: 27 juli 1679 in Alkmaar
Functies bij de Compagnie
• Boekhouder-generaal in Batavia: 1632 tot 18 januari 1636 • Raad extra-ordinaris van Indië in Batavia: 1637 • President schepenrechtbank in Batavia: 1638 • Raad ordinaris van Indië in Batavia: 1638 • Directeur-generaal in Batavia: 1640 • Gouverneur-Generaal in Batavia: 19 april 1646 tot 7 oktober 1650
Biografie
Cornelis van der Lijn was geboren in Alkmaar, vermoedelijk in 1608. Hij ging in 1627 als assistent aan boord van de Wapen van Hoorn naar Batavia. Van 1632 tot 18 januari 1636 was hij boekhouder-generaal. In 1637 (volgens Valentijn 1639) werd hij Raad extra-ordinair van Indië, een jaar later president van de Schepenrechtbank en in 1638 werd hij benoemd tot Raad ordinair. In 1640 volgde hij Philip Lucasz, die op 5 maart 1640 gestorven was, op als Directeur-Generaal.
Een week voor zijn overlijden op 19 april 1645 riep Gouverneur-Generaal Antonio van Diemen op 12 april 1645 de Raad van Indië bijeen om Cornelis van der Lijn als zijn opvolger aan te stellen. Dat was niet volgens de instructie van de Heren XVII die al in 1617 hadden gesteld dat onmiddellijk na het overlijden van een landvoogd een provisioneel Gouverneur-Generaal gekozen moest worden door de Raad van Indië. Wanneer de Heren XVII het met deze keuze eens waren werd de aanstelling bekrachtigd. De Heren XVII draaiden eerst het besluit van Van Diemen terug maar benoemden daarna toch Cornelis van der Lijn tot opvolger. Op 10 oktober 1646 werd hij door de Heren XVII benoemd tot Gouverneur-Generaal.
Cornelis van der Lijn was een weinig krachtig bestuurder. Hij kon verder met wat zijn voorganger Van Diemen had opgebouwd, maar veel verder dan het behouden daarvan kwam hij niet. Met Solor, Bantam en Mataram werden vredesverdagen getekend. Met de vorst van Mataram werd bovendien op 24 september 1646 een contract gesloten, het eerste van de Javaanse contracten. Strenge maatregelen werden genomen tot handhaving van het monopolie van de VOC in de Molukken. Na een felle strijd kon de vesting Kapaha op Hitu worden ingenomen. Die harde maatregelen zouden weldra tot onlusten leiden.
De bewindhebbers in Nederland ontsloegen Van der Lijn per 7 oktober 1650 “op zijn verzoek” eervol. Tevens werd Carel Reyniersz tot Gouverneur-Generaal benoemd. In 1651 ging Cornelis van der Lijn aan boord van de Prinses Royaal terug naar Patria. Zowel het afscheid uit Indië als het ontvangst in Nederland was koel. De gebruikelijke verering bij thuiskomst van een commandant der retourvloot werd hem onthouden. Van der Lijn vestigde zich in Alkmaar waar hij op 24 december 1668 tot burgemeester werd gekozen. Hij overleed in Alkmaar op 27 juli 1679.
Bronnen
[1] Encyclopaedie, [s.a.]. Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië : Tweede deel: H-M. - 's Gravenhage: Martinus Nijhoff, [s.a.]. - 662 pp., [nl]
[2] Putten, L.P. van, 2002. Ambitie en onvermogen : gouverneurs-generaal van Nederlands-Indië 1610-1796. - Rotterdam: Uitgeverij ILCO-productions, 2002. - 192 p., [nl]
[3] Valentijn, François, 2003. Oud en Nieuw oost-Indiën, deel IV/A. - Franeker: Uitgeverij Van Wijnen, 2003. [nl]