Kenmerken

Kenmerken

Beschrijving

Beschrijving

De bewapening was bepaald op: 4 halve cartouwen van 18 lb ijsers; 10 dolurques van 8 lb ijsers; 5 saekers; 2 cleyne stuckskens om op de schaloupen te gebruycken; 7000 lb bossecruyt; voorts van musketten, roers en spietsen naer advenant.
Opmerking over de bewapening:
Onder een halve cartouw verstond men gewoonlijk een 24 ponder, maar met het geschut van die naam werden ook wel kogels van 22 en zelfs 13 pond verschoten. Een saker was een 5 of 6 ponder, al kwamen ook dubbele (van 12 pond) voor. De dolorque is onbekend.

Na de ongelukkig verlopen reis van de vorige 'Gelderland' (zie aldaar) probeerde haar opvolger op 3 april 1607 te vertrekken, maar moest terugkeren. Op 26 april 1607 vertrok het schip dan definitief naar Oost-Indië, achter de derde vloot aan (zie onder 'Banda' en 'Gouda'). Het schip kreeg toen geheime instructies mee voor zichzelf en een nieuwe geheime instructie voor de vloot onder Van Caerden.
Schipper Jan Jansz. Mol voerde een der drie gevechtsploegen aan bij de bestroming van het Fort Tafasoho op Makean in juni 1608. Daarna maakte de 'Gelderland' met de 'Kleine Zon' een avontuurlijke reis van Ternate benoorden Borneo langs naar Bantam, waar de 'Kleine Zon' op 29 november 1608 aankwam. De 'Erasmus' moest op 27 januari 1609 de retourvloot wegens lekkage verlaten ter hoogte van Mauritius. Op Mauritius worden de nagelen aan de wal opgeslagen. Op 2 juli 1609 loopt de 'Gelderland' op de thuisreis Mauritius aan, neemt 48 man van de 'Erasmus' over, waarna van der Eertbruggen achterblijft met 25 man ter bewaking van de lading. Op 12 november 1609 vertrekt de 'Gelderland'. Van de 48 man, die zich op de 'Gelderland' inscheepten, kwamen echter op 18 juni 1610 slechts elf levend in Nederland aan.

In de nacht van 5 op 6 maart 1615 is de Gelderland tijdens een zeer zware storm vergaan toen het schip tezamen met de Banda, Delft en Geünieerde Provinciën bij Mauritius lag. Drie van deze vier schepen zijn vergaan; alleen de Delft overleefde de ramp.

Reizen

Reisgegevens

	vertrek op	van	naar	aankomst op	kamer	schipper
	26/04/1607	Zeeland	Malabar	26/10/1607	Amsterdam	Jan Jansz. Mol
	24/05/1609	Bantam	Texel	18/06/1610	Amsterdam	Jan Jansz. Mol
	29/12/1611	Texel	Bantam	28/11/1612	Amsterdam	Simon Lambrechtsz. Mau
	over: • Maio (Kaap Verdië); aankomst 17/01/1612, vertrek 09/02/1612 • Kaap Lopez (Gabon); aankomst 21/03/1612, vertrek 31/03/1612 • Annabon (Golf van Guinee); aankomst 19/04/1612, vertrek 01/05/1612 • Réunion; aankomst 06/08/1612, vertrek 23/08/1612
	De vloot bestaande uit de Grote Aeolus, Ceylon, Duifje, Gelderland, Groene Leeuw, Rode Leeuw, Grote Maan, Patania, Ster, Zon, Oranje, Rotterdam en Zeelandia stond onder commando van Adriaan Martensz. Blok aan boord van de Gelderland. Het totaal aantal personen aan boord van de schepen van deze vloot bedroeg ca. 2000. Op 25 juni 1612 bevond de vloot zich ter hoogte van Kaap de Goede Hoop, maar deed de Kaap niet aan.
	27/12/1614	Bantam	(Patria)	06/03/1615	Amsterdam	Simon Lambrechtsz. Mau
	Volgens Valentijn vertrokken op 6 nov. 1614. In de nacht van 5 op 6 maart 1615 tijdens een zeer zware storm vergaan toen het schip tesamen met de Banda, Delft en Gelderland bij Mauritius lag. Drie van deze vier schepen zijn vergaan; alleen de Delft overleefde de ramp.

Bronnen

Bronnen

• Booy, A. de, 1968. De derde reis van de VOC naar Oost-Indië onder het beleid van admiraal Paulus van Caerden uitgezeild in 1606, deel 1. - 's-Gravenhage: Martinus Nijhoff, 1968. - 213 p., [nl]
• RGP-GS166, 1979. Dutch-Asiatic Shipping in the 17th and 18th centuries, Volume II, Outward-bound voyages from the Netherlands to Asia and the Cape (1595-1794). - Den Haag: Martinus Nijhoff, 1979. - 765 p., [en] - ISBN 90-247-2270-5
• RGP-GS167, 1979. Dutch-Asiatic Shipping in the 17th and 18th centuries, Volume III, Homeward-bound voyages from Asia and the Cape to the Netherlands (1597-1795). - Den Haag: Martinus Nijhoff, 1979. - 626 p., [en] - 90-247-2282-9
• Valentijn, François, 2002. Oud en Nieuw oost-Indiën, deel I. - Franeker: Uitgeverij Van Wijnen, 2002. [nl] - ISBN 90-5194-226-5