Kenmerken

Kenmerken

Beschrijving

Beschrijving

Op 22 december 1607 vertrekt de 'Hoorn' met zes andere schepen (waaronder de 'Hollandia') vanaf het Spanjaardsgat bij Texel. De rest van de vloot van 13 schepen (waaronder ook de 'Griffioen' en de 'Rode Leeuw met Pijlen') onder leiding van admiraal Pieter Willemszoon Verhoeff zal zich vanuit Zeeland bij hen voegen, waaronder de 'Rotterdam'. Aan boord van de 'Hoorn' bevindt zich Jan Pieterszoon Coen, als onderkoopman, voor zijn eerste reis naar Indië. Het grote Amsterdamse schip, de 'Hollandia', loopt al direct aan de grond, maar slaagt er later in los te komen en ziet kans de vloot een maand later in te halen. De eerste weken verlopen voorspoedig. De vloot heeft geen last van stormen of zeerovers. Op 3 februari komen de eerste schepen aan op de Kaapverdische Eilanden. Tijdens het oponthoud op de Kaapverdische Eilanden komt de Brede Raad, bestaande uit vertegenwoordigers van de hele vloot, bijeen om recht te spreken. Een soldaat op de 'Hoorn' heeft namelijk een sergeant vermoord. Voor straf wordt de man driemaal gekielhaald. Daartoe krijgt hij een soort loden harnas aan; zijn oren worden dichtgestopt met wol; op zijn arm wordt een in oliegedrenkte spons gebonden waarin de veroordeelde onder water zijn tanden moet zetten om niet te veel water binnen te krijgen. Daarna moet de ongelukkige van de grote ra lopen en in het water plonzen. Men laat hem zakken tot hij diep genoeg onder het schip is en trekt hem dan aan de andere kant weer boven water. Driemaal moet de soldaat deze marteling ondergaan, waarna het ergste deel van de straf volgt: hij wordt achtergelaten op een onbewoond eiland. Daarna gaat de reis van de 'Hoorn' weer verder in de richting van Brazilië. Men komt heelhuids voorbij de gevaarlijke ondiepten van de Abrolhos. Eind maart doen de eerste gevallen van scheurbuik voor door een tekort aan vitaminen. Begin mei raakt de vloot verzeild in vreselijke stormen. De luiken moeten dag en nacht dicht blijven. Er zijn zoveel zieken dat de vloot gedwongen is een grote omweg te maken langs Sint-Helena om vers water, groenten en fruit in te nemen. Op 2 juni worden de zeilen weer gehesen en gaat de reis richting Kaap de Goede Hoop. Stormen slaan de schepen uiteen en in de nacht van 28 op 29 juni steekt er zo'n orkaan op dat enkele schepen zwaar worden beschadigd. De 'Hoorn' bijvoorbeeld verspeelt een fok, terwijl een deel van de lading aan het schuiven gaat. In vliegende stormen wordt de Kaap gerond en vervolgens zet men koers naar Mozambique, waar het zwaar bewapende Portugese fort belegerd wordt, terwijl ieder moment de Portugese vloot kan opduiken. Alles blijft echter rustig. Een Portugees vrachtschip, dat voor de kust ligt wordt door twee VOC-schepen weggesleept, loopt aan de grond en slaat om. Ook een van de Nederlandse schepen loopt vast, maar raakt bij vloed weer vlot. Het beleg duurt zo lang dat het moet worden opgeheven, want de tocht moet weer worden voortgezet. Vlak voor het vertrek nadert argeloos een Portugees schip. Twee VOC-schepen gaan er op af en na een uren durend gevecht wordt de Portugees veroverd. De vloot vertrekt daarna en in de drukte worden twee schildwachten die nog aan land zijn, vergeten. Men zet koers naar India waarbij het veroverde Portugese schip wordt meegesleept. Begin november bereikt de vloot van Verhoeff de wateren tussen Malakka en Sumatra.
Op 6 februari 1609 nadert er een onbekend schip, dat het jacht de 'Hoop' blijkt te zijn. Dit is door de Heeren XVII achter de vloot aan gestuurd met het bericht dat er een bestand is in de oorlog met Spanje en Portugal. Tot spijt van velen betekend dit het einde van de plundering van Portugese schepen. Via Bantam en Jacatra gaat de vloot op weg naar Banda. Op 5 april 1609 krijgen de schepen Banda in zicht en nadert men het eigenlijke doel van de reis. Ze moeten namelijk proberen de alleenhandel te verkrijgen van nootmuskaat en foelie op Banda en van kruidnagels op de Molukken. Uiteindelijk tekenen de Bandanezen een verdrag waarin staat dat ze voor eeuwig alleen specerijen zullen leveren aan de VOC. De Bandanezen voelen zich vernederd en de Engelsen zijn woedend. De 'Rotterdam' en de 'Hoorn' blijven voor de kust van Banda liggen, de andere schepen gaan terug naar de Molukken.
Zowel op de Molukken als op Banda blijft het onrustig. Het kost grote moeite om de schepen vol te krijgen met specerijen. Tot slot worden de eerste schepen, waaronder de 'Hoorn', teruggestuurd naar het vaderland. De 'Hoorn' heeft namelijk peper aan boord en verder onder meer een lading van het geneeskrachtige gomhars. Op 28 juni 1611 is de 'Hoorn' terug op Texel. Na een tocht van bijna vier jaar is Jan Coen weer thuis.

Reizen

Reisgegevens

	vertrek op	van	naar	aankomst op	kamer	schipper
	18/12/1603	Texel	Bantam	31/12/1604	Hoorn	Dirk Klaasz. Mooilieven
	Bij vertrek met bestemming Indië bestond de vloot, die onder commando stond van Steven van der Haghen, uit de schepen Amsterdam, Delft, Dordrecht, Duifje, Enkhuizen, Gelderland, Hof Van Holland, Hoorn, Medemblik, Geünieerde Provinciën, Westfriesland en Zeelandia.
	05/11/1605	Bantam	Texel	23/07/1606	Hoorn
	22/12/1607	Texel	Goa	18/09/1608	Hoorn	Maarten Jansz. Kloot
	over: • Maio (Kaap Verdië); aankomst 02/1608 • St. Helena; aankomst 15/05/1608, vertrek 02/06/1608
	De Zeeuwse schepen voegden zich bij Maio bij de hoofdvloot. Op 28 juni bevond de vloot zich in de buurt van Kaap de Goede Hoop. Van 28 juni tot 23 augustus voerde de vloot acties uit tegen de Portugezen bij Mozambique.
	04/09/1610	Bantam	Texel	28/06/1611	Hoorn
	Volgens Valentijn was de aankomstdatum 19 maart 1611.

Bronnen

Bronnen

• RGP-GS166, 1979. Dutch-Asiatic Shipping in the 17th and 18th centuries, Volume II, Outward-bound voyages from the Netherlands to Asia and the Cape (1595-1794). - Den Haag: Martinus Nijhoff, 1979. - 765 p., [en] - ISBN 90-247-2270-5
• RGP-GS167, 1979. Dutch-Asiatic Shipping in the 17th and 18th centuries, Volume III, Homeward-bound voyages from Asia and the Cape to the Netherlands (1597-1795). - Den Haag: Martinus Nijhoff, 1979. - 626 p., [en] - 90-247-2282-9
• Spruit, R., 1987. J.P. Coen : dagen en daden in dienst van de VOC. - Houten: De Haan, 1987. - 128 p., [nl] - ISBN 90-269-4230-3