Westfriesland (1641)
(ook Westvriesland, Westvrieslant en West-Friesland)

Kenmerken

Kenmerken

Scheepstypespiegelretourschip
Bouwgebouwd in 1641 voor de Kamer van Hoorn op een werf in Hoorn
Gebruikin gebruik bij de VOC vanaf 1641 tot 23/11/1667 (verkocht, Batavia)
Laadvermogen550 last (1100 ton)

Beschrijving

Beschrijving

In januari 1648 uit Batavia vertrokken, met de retourvloot o.l.v. W.G. de Jongh op het admiraalsschip Walvis (zie aldaar).
Volgens Dagh-register Batavia verkocht op 1 mei 1665 in Batavia maar dat is kennelijk toch niet doorgegaan? Volgens DAS opgelegd en verkocht in Batavia op 23 november 1667. En ook volgens Dagh-register Batavia d.d. 23/11/1667 is de Westfriesland op 23 november 1667 verkocht.

Reizen

Reisgegevens

  vertrek op van naar aankomst op kamer schipper
14/01/1642 Texel Batavia 08/09/1642 Hoorn
13/12/1642 Batavia Texel 09/07/1643 Hoorn
 

over:
• Kaap de Goede Hoop; aankomst 02/03/1643, vertrek 11/03/1643

17/01/1644 Texel Batavia 06/06/1644 Hoorn
18/12/1645 Batavia Texel 30/06/1646 Hoorn Klaas Cornelisz
 Bij vertrek met bestemming Patria bestond de retourvloot uit de schepen Enkhuizen, Henriette Louise, Rotterdam, Tijger, Vrede, Walvis, Westfriesland, Hof van Zeeland en Zutphen.
24/01/1647 Texel Batavia 20/06/1647 Hoorn
04/01/1648 Batavia Texel 09/08/1648 Hoorn
 

over:
• Kaap de Goede Hoop; aankomst 17/03/1648, vertrek 03/04/1648

12/05/1650 Texel Batavia 17/10/1650 Hoorn
21/01/1651 Batavia 1651 Hoorn
20/05/1652 Wielingen Zeeland 17/07/1654 Zeeland Pieter Konstant
 

over:
• Sao Vincente; aankomst 15/06/1652, vertrek 25/06/1652
• Sierra Leone; aankomst 09/11/1652
• Sierra Leone (2e keer); aankomst 29/12/1652
• Pernambuco (Brazilië); aankomst 16/04/1653
• Parahyba (Brazilië)
• La Coruna (NW Spanje); aankomst 06/1654

 Na vertrek van Sao Vincente begon de tegenslag. Doordat er weinig wind was duurde het een maand voordat de evenaar gepasseerd werd. Op de stroom in de Golf van Guinee werd de Westfriesland meegevoerd. Besloten werd om het Portugese eiland Fernando Po aan te doen om de watervoorraad aan te vullen. Opperstuurman Jacob Arentsen veranderde eigenmachtig de koers als gevolg waarvan het schip door de sterke stroom het eiland niet kon bereiken. Besloten werd om dan maar Pernambuco in Brazilië aan te doen. Door de stroom zwalkte het schip tot eind september bij de evenaar tot Fernando Po opnieuw in zicht kwam. Schipper Pieter Konstant was ondertussen tijdens de reis op 15 augustus overleden. Vanwege zijn grove fout werd de opperstuurman gepasseerd en werd onderstuurman Hendrick Jansz. Puyenbroeck de nieuwe schipper. Arentsen werd boos, scold zijn mede-officieren uit voor verraders en kondigde aan koopman Adam van Mandere het hart van Puyenbroeck te zullen geven. Daarop werd hij in de boeien geslagen. Toch wist hij 60 man bereid te vinden om het schip op 22 september af te lopen en de officieren te doden. Het plan lekte echter uit. Arentsen werd door de scheepsraad veroordeeld tot de dood en werd gefusilleerd; vier andere samenzweerders werden levend over boord gezet. Toen de Westfriesland op 9 november in Sierra Leone aankwam waren er nog maar 15 gezonde mensen aan boord; 82 doden waren inmiddels over boord gezet. In Sierra Leone lagen de Amsterdamse koopvaarders Zon en de Engel; 50 matrozen en 6000 pond brood kon van deze schepen worden overnomen. Half november vertrokken de drie schepen naar de WIC-vestiging Elmina maar na een maand waren de schepen nog geen 25 mijl opgeschoten. Bij onweer was de grote steng afgebroken. De Westfriesland voer terug naar Sierra Leone. Twee dagen na aankomst op 29 december kwam ook het jacht Haas daar aan. Vanuit Sierra Leone ging de reis naar Batavia via Pernambuco in Brazilië. In Recief, waar de WIC een vestiging had, wilde de schipper de voedselvoorraden aanvullen. De WIC had echter zelf vanwege de strijd met de Portugezen schaarste en voedsel moest daarom op de particuliere markt worden aangekocht. Na een maand deserteerden vier soldaten en vier bemanningsleden. De Westfriesland ging naar het noordelijker gelegen Parahyba om het schip klaar te maken voor de reis naar Batavia en om water in te nemen. In Parahybe raakte de Westfriesland steeds meer betrokken bij de strijd tegen de Portugezen. Er werd 5000 pond buskruit, 3500 ijzeren kogels en 2610 pond lood in bruikleen van de voorraad van de Westfriesland afgestaan. Soldaten van het schip versterkten de bezetting van het Fort Margarita bij Parahyba. Recief viel op 27 januari 1654 en daarmee ook Parahyba. De Nederlanders moesten zich met de Westfriesland en andere vaartuigen zien te redden. Intussentijd waren in de Republiek de berichten over de moeizame reis van de Westfriesland aangekomen en men besloot in september 1653 twee schepen naar Brazilië te sturen. De Henriette Louise en een fluit of pinas, beide van de Kamer van Zeeland, zouden hiervoor gebruikt worden. Door allerlei problemen kwam van het uitzenden van de hulp schepen niets terecht. In juni 1654 lag de Westfriesland in La Coruna en onder begeleiding van een oorlogsschip kwam het schip op 17 juli 1654 in Zeeland terug.
11/06/1655 Vlie Batavia 12/02/1656 Hoorn Pieter Kornelisz. Puit
 

over:
• Kaap de Goede Hoop; aankomst 16/11/1655, vertrek 25/11/1655

04/12/1656 Batavia Vlie 16/07/1657 Hoorn
 

over:
• Kaap de Goede Hoop; aankomst 21/02/1657, vertrek 08/03/1657

18/05/1658 Vlie Batavia 07/02/1659 Hoorn Jakob Jansz. Houtschip
 

over:
• Kaap de Goede Hoop; aankomst 28/10/1658, vertrek 08/11/1658

 Er waren veel doden tijdens deze reis.
Japara Batavia 21/05/1659
 Met timmerhout.
23/07/1659 Batavia Japara
 Om hout te halen.
Japara Batavia 21/09/1659
 Met een lading timmerhout.
18/12/1659 Batavia Vlie 18/07/1660 Hoorn Jacob Brune
 Bij vertrek met bestemming Patria bestond de retourvloot uit de schepen Arnhem, Dordrecht, Wapen van Holland, Slot van Honingen, Parel, Prinses Royaal, Westfriesland, Prins Willem en Zeepaard.
 

over:
• Kaap de Goede Hoop; aankomst 02/03/1660, vertrek 20/03/1660

18/07/1661 Vlie Batavia 24/05/1662 Enkhuizen
 

over:
• Kaap de Goede Hoop; aankomst 18/01/1662, vertrek 02/02/1662

1663 Banda 1663
 Aankomst in maart of april.
1664 Batavia Amboina 1664
 Voorjaar 1664.
18/02/1665 Batavia Japara 1665
 Samen met de (Nieuwe) Enkhuizen. Met aan boord van één van beide schepen Simon Simonsz. als commissaris.
1665 Japara Batavia 14/04/1665
 Samen met de Nieuw Enkhuizen terug van Japara.

Bronnen

Bronnen

• Bruijn, J.R. en E.S. van Eyck van Heslinga, 1980. Muiterij : oproer en berechting op schepen van de VOC. - Haarlem: De Boer Maritiem, 1980. - 182 p., [nl] - ISBN 90-228-1844-6
• End, Th. van den, en Henk Niemeijer, 2015. Documenten betreffende Kerk en School in de gouvernementen Ambon, Ternate en Banda ten tijde van de VOC, 1605-1791. - 2015. [nl]
• Lohanda, Mona, en Hendrik E. Niemeijer, 2013. Marginalia to the Daily Journals of Batavia Castle (1659-1799) : A digitized contemporary chronological entry to archives of the Dutch East India Company (VOC). - Jakarta: Arsip National Republik Indonesia / The Corts Foundation, 2013. [nl] - NB: niet meer online)
• RGP-GS166, 1979. Dutch-Asiatic Shipping in the 17th and 18th centuries, Volume II, Outward-bound voyages from the Netherlands to Asia and the Cape (1595-1794). - Den Haag: Martinus Nijhoff, 1979. - 765 p., [en] - ISBN 90-247-2270-5
• RGP-GS167, 1979. Dutch-Asiatic Shipping in the 17th and 18th centuries, Volume III, Homeward-bound voyages from Asia and the Cape to the Netherlands (1597-1795). - Den Haag: Martinus Nijhoff, 1979. - 626 p., [en] - 90-247-2282-9