Gouden Buis (1692)
(ook Gouden Buys, Gouden Buisje en Gouden Buysje)
Kenmerken
Kenmerken
| Scheepstype | spiegelretourschip |
| Bouw | gebouwd in 1692 voor de Kamer van Enkhuizen op een werf in Enkhuizen |
| Gebruik | in gebruik bij de VOC vanaf 1693 tot 12/1693 (vergaan, St. Helenabaai, Zuid-Afrika) |
| Lengte | 130 voet |
| Bemanning | 200 koppen |
Beschrijving
Beschrijving
Volgens de Lijst een fluitschip.
Vergaan in de St. Helenabaai in december 1693 (zie Dagregister Batavia, aankomst Beieren op 1 april 1694 en 30 april 1694).
De ramp
Details van het vergaan
| Vergaan: | 10/1693, op de route Texel - Kaap de Goede Hoop |
| Ligging: | Zuid-Afrika; 39 km N. v. St Helenabaai |
| Lading | 17 kisten kostbaarheden. |
| Toedracht | In 1693 komt na een uiterst ongelukkige reis het schip de Gouden Buys uit Enkhuizen aan bij de kust van Zuid-Afrika. Van de 190 koppen aan boord zijn er nog slechts zeven in leven. De rest is door besmettelijke ziektes die op het schip zijn uitgebroken overleden. Van de zeven overlevenden zijn er slechts twee die de kust van Zuid-Afrika bereiken. Het schip De Gouden Buys strandt onbestuurbaar met zeventien doden en geldkisten aan boord! Daniël Silleman en Lourens Thijszoon Vijselaar zijn de enigen die het drama overleefd hebben. Als ze op de kust 'wilde mensch eeters', de zogenaamde Hottentotten zien (tegenwoordig spreekt men van de Khoikhoi) worden ze verschrikkelijk bang. Maar de Hottentotten blijken vriendelijk te zijn en dankzij hun hulp weten ze te overleven. Als een Hottentot de in 1652 door Jan van Riebeeck gestichtte Nederlandse kolonie bij Kaap de Goede Hoop bereikt wordt een hulpexpeditie van schepen uitgerust om de twee scheepsmaten en het schip de Gouden Buys te redden. Silleman en Vijselaar worden gered, de geldkisten aan boord van het schip Dageraad gebracht en men zeilt terug. Op de Dageraad zit de geredde schipbreukeling Silleman. Als het schip de haven van de Kaapkolonie binnenloopt wordt het door een zware storm op de klippen van Robbeneiland geworpen en vergaat het. Ook deze tweede schipbreuk weet Silleman op wonderbaarlijke wijze te overleven! Kortom wie weet ligt er bij Robbeneiland waar Nelson Mandela ooit gevangen zat nog een schat op ijverige bergers te wachten. Acht kisten met geld zijn nooit geborgen. (bron: http://www.xtreme.nl/) |
| Berging | De kostbaarheden zijn overgebracht op de Dageraad, die overigens in december 1693 eveneens zou vergaan. |
Reizen
Reisgegevens
| vertrek op | van | naar | aankomst op | kamer | schipper | |
 |
04/05/1693 | Texel | (VERGAAN) | 12/1693  |
Enkhuizen | Teunis Kornelisz. Baanman |
Bronnen
Bronnen
• Gessel, M., A. Kieskamp en P. Boon, 1995. Ongeluckig, of droevigh verhaal van 't schip de Gouden Buys, 1695 : een Enkhuizer VOC-schip strandt bij zuidelijk Afrika. - Amsterdam: Terra Incognita, 1995. - 141 p., [nl] - ISBN 90-73853-07-9
• NA-1.11.01.01-551, [s.a]. Lijst van alle zoodanige Schepen in soorten als bij de Generale Oostindische Compagnie
zijn gemaekt oft gekocht als gehuurt alsmede waer oft de zelfde zijn agter gebleven ofte verongelukt als genoomen en verbrand, vermist of afgelegt. - [s.a]. - 228 folio's, [nl] - Nationaal Archief, 1.11.01.01 inv.nr. 551 Aanwinsten eerste afd. 1891, 19E
• RGP-GS166, 1979. Dutch-Asiatic Shipping in the 17th and 18th centuries, Volume II, Outward-bound voyages from the Netherlands to Asia and the Cape (1595-1794). - Den Haag: Martinus Nijhoff, 1979. - 765 p., [en] - ISBN 90-247-2270-5