Kenmerken

Kenmerken

Beschrijving

Beschrijving

Hoewel er al enkele mislukte pogingen waren gedaan, was de VOC toch vasthoudend om de route via het noordoosten naar Indië te ontdekken. De Engelsman Henry Hudson was al in 1607 in Spitsbergen geweest en een jaar later zelfs tot Nova Zembla. Op 8 januari 1609 werd het contract tussen de Kamer van Amsterdam en Hudson getekend om opnieuw een poging te wagen. Hudson moest benoorden Nova Zembla om een doorvaart zoeken en onmiddellijk terugkeren wanneer hij daarin niet zou slagen. Met een bemanning van Hollanders en Engelsen voer Hudson op 6 april van Texel uit met het jachtje De Halve Maen.
Hudson zelf geloofde meer in een westelijke doorvaart dan in een oostelijke en toen hij niet veel verder kwam dan de Noordkaap besloot hij, tegen de strikte orders van de Verenigde Oostindische Compagnie in, naar het westen te gaan. Hij voer langs de Faroër, New-Foundland en Nova-Scotia waarna hij begin september aankwam bij de kust van het latere Nieuw-Nederland, nu beter bekend als New York. Het schip voer nog een eindje de baai die later Hudson Baai genoemd zou worden, op in de veronderstelling dat dit de noordwest-passage zou zijn. De Halve Maen keerde vervolgens terug in Dartmouth op 7 november 1609. Hudson en zijn bemanning pasten er voor om naar Amsterdam terug te keren: dan zouden zij wegens het negeren van de orders gevangen gezet worden. De Halve Maen werd in Dartmouth aan de ketting gelegd en kwam na een jaar van procederen terug in Amsterdam. Henry Hudson negeerde ook zijn laatste order om zich te melden bij de Kamer van Amsterdam.
In 1613 heeft de Halve Maan samen met de Ter Veere en later versterkt door de Patani en Zeeland het Portugese Fort Henrique op Solor belegerd.
In december 1618 is de Halve Maan bij de aanval op Jacatra, het latere Batavia, door de Engelsen verbrand.

Replica

Een replica van de Halve Maan is gebouwd in 1989. Het schip is in 2015 voor vijf jaar in bruikleen aan het Westfries Museum gegeven en kreeg Hoorn als thuishaven. Nog steeds is het schip in Nederland en heeft wisselende thuishavens. Zie voor meer informatie op de Nederlandse website van de Halve Maen.
Kenmerken van de replica: zeiloppervlak: 256,13 m2; lengte op dek: 25,9 m.; lengte op de kiel: 19,7 m.; hoogte: 23,8 m.; breedte: 5,3 m.; diepgang: 2,6 m.

Reizen

Reisgegevens

	vertrek op	van	naar	aankomst op	kamer	schipper
	06/04/1609	Texel			Amsterdam	Henry Hudson
	02/05/1611	Texel	Bantam	02/02/1612	Amsterdam	Melis Andriesz.
	over: • St. Luciabaai • Mauritius; aankomst 15/12/1611, vertrek 23/12/1611
	De vloot van de Banda, Bantam en Halve Maan stond onder commando van Laurens Reaal, aan boord van de Banda.

Bronnen

Bronnen

• Crone, G.C.E., 1943. Onze schepen in de Gouden Eeuw. - Amsterdam: P.N. van Kampen & Zoon N.V., 1943. - 192. p., [nl]
• NA-1.11.01.01-551, [s.a]. Lijst van alle zoodanige Schepen in soorten als bij de Generale Oostindische Compagnie zijn gemaekt oft gekocht als gehuurt alsmede waer oft de zelfde zijn agter gebleven ofte verongelukt als genoomen en verbrand, vermist of afgelegt. - [s.a]. - 228 folio's, [nl] - Nationaal Archief, 1.11.01.01 inv.nr. 551 Aanwinsten eerste afd. 1891, 19E
• RGP-GS166, 1979. Dutch-Asiatic Shipping in the 17th and 18th centuries, Volume II, Outward-bound voyages from the Netherlands to Asia and the Cape (1595-1794). - Den Haag: Martinus Nijhoff, 1979. - 765 p., [en] - ISBN 90-247-2270-5